Yangi tadqiqotda, olimlar bolalikdagi yolg'on xotiralarni qanday qilib odamning tasavvuriga singdirish mumkinligini, keyin esa haqiqiy xotiraga zarar bermasdan, ularni tuzatish mumkinligini ko'rsatdilar.
Proceedings of the National Academy of Sciences jurnalida chop etilgan tadqiqotda tadqiqotchilar bolalik xotiralarini o'rganish uchun 52 kishini jalb qilishdi. Ular ishtirokchilarning ota -onasidan so'rovnomaga shaxsiy javob berishni, bolalar hayotidagi ba'zi haqiqiy voqealarni eslashni va ikkita ishonchli, ammo soxta voqeani o'ylab topishni oldindan so'rashdi.
Keyin ota -onalar ishtirokchilarni barcha xotiralar haqiqiy ekanligiga ishontirishga ishontirdilar. Soxta xotiralar orasida bolalar birgalikda ta'til paytida adashib qolish, uydan qochish yoki sevimli uy hayvonining o'limini boshdan kechirish holatlari bor edi.
Shundan so'ng, 52 ishtirokchi olimlar bilan bir qator suhbatlar o'tkazdilar, u erda o'tmishdagi voqealarni esladilar. Uchta mashg'ulotdan so'ng, ishtirokchilarning yarmidan ko'pi (56%) o'tmishdagi soxta voqealar aslida bolaligida sodir bo'lgan deb hisoblashgan.
Olimlar ishtirokchilarga qaysi soxta ekanligini aytmasdan, yolg'on xotiralarni olib tashlashga muvaffaq bo'lishdi. Bir holatda, ular ishtirokchilardan voqeaning manbasini (fotosuratlar, videolar yoki oila a'zolarining dastlabki hikoyalari) eslab qolishni so'rashdi, keyin ko'pchilik voqealarning qaysi biri hech qachon bo'lmaganini tushundi.
Voqealarni qayta eslash, ba'zida yolg'on xotiralarni ham ochib beradi. Shuni yodda tutgan holda, ishtirokchilardan voqealar haqidagi o'z xotiralarini eslab qolish so'raldi, shundan so'ng ko'pchilik qaysi xotiralar yolg'on ekanligini anglab yetdi.
Olimlarning fikricha, ularning ishlari nafaqat inson xotiralari plastmassa bo'lishi mumkinligini ko'rsatibgina qolmay, balki sud zalidagi e'tirof va guvohliklarga to'liq ishonib bo'lmaydi. Agar yolg'on xotiralarni odamga "singdirish" oson bo'lsa, taklifning nozik usullari yordamida guvohni chalkashtirib yuborish mumkin.